Strona główna » Newsy » 8 marca – święto kobiet

8 marca – święto kobiet

2006-03-08

8 marca – święto kobiet

Dzisiaj święto wszystkich pań. Tych małych i dużych. Naszych mam, babć, sióstr, koleżanek ze szkoły i nauczycielek. Nie zapominajmy o nich w tym szczególnym dniu. Pamiętajmy, że to właśnie kobiety i ich tajemniczość, subtelność oraz wdzięk od najdawniejszych czasów inspirowały poetów do tworzenia arcydzieł.

Proponujemy krótki przegląd utworów poświęconych kobietom. Być może któryś z nich posłuży Wam, Panowie, do wyrażenia swoich uczuć ważnej dla Was osobie?

Kto z nas nie pamięta pięknej Heleny uprowadzonej przez Parysa do Troi? To przez namiętność, którą budziła u mężczyzn, rozpętała się trwająca dziesięć lat wojna trojańska. Helena to symbol triumfującej urody kobiecej. Historia wojny trojańskiej spisana jest w wielkiej epopei Homera – „Iliadzie”.

W średniowieczu królowała Izolda – piękna kochanka Tristana, której urodę opiewali wędrowni śpiewacy prowansalscy.

W „Boskiej komedii” Dante swoją muzą i przewodniczką po niebie uczynił Beatrycze. Natomiast Francesco Petrarca, włoski poeta wczesnego renesansu, stworzył cykl pięknych sonetów do Laury, którą kochał ponad życie. Niektórzy badacze twierdzą, że ona nigdy nie istniała. Jednak czy badacze rozumieją duszę wrażliwego poety?

Jan Kochanowski we fraszce pt. „Do Jadwigi” pisał tak:

Wróć mi serce, Jadwigo, wróć mi, prze Boga,
A nie bądź przeciwko mnie tak barzo sroga,
Bo po prawdzie z samego serca krom ciała
Nie baczę, żebyś jaki pożytek miała;
A ja trudno mam być żyw, jesliże muszę
Stracić lepszą część siebie, a owszem, duszę.
Przeto uczyń tak dobrze: albo wróć moje,
Albo mi na to miejsce daj serce swoje!

Z kolei polski poeta barokowy, Jan Andrzej Morsztyn, napisał taką oto serenadę do jednej z panien:

Już słońce padło, już horyzont ciemny,
Już płucze Feba ocean podziemny,
Już ptak spoczywa, szum ustał i głuchem
Las się dębowy odzywa posłuchem,
Już wszytkich skrzydły okrył sen słodkiemi
I cichy pokój rozciągnął po ziemi,
Już i promienie zgasły kanikuły,
Ja tylko nie śpię. Jam tylko sam czuły.
Wszytkie te gwiazdy widzą me niewczasy,
Kiedy wieńcami zdobię twe zawiasy
Albo-ć sen słodzę śpiewaczymi głosy,
Albo skrzypkami, choć się boją rosy.
Otwórzże okno, uchyl okiennice,
Rozśmieje się noc, jako gdy z łożnice
Rumiana Zorza od Tytona wstaje
I świetną barwę brudnym cieniom daje;
W dzień się opalisz, ale nocy chłodnej
Nie kryj mi, Jago, twarzy grzechu godnej.

Franciszek Karpiński w XVIII wieku pod wpływem miłosnej tęsknoty napisał wiersz pt. „Do Justyny tęsknoć na wiosnę”:

Już tyle razy słońce wracało
I blaskiem swoim dzień szczyci;
A memu światłu cóż to się stało,
Że mi dotychczas nie świéci?

Już się i zboże do góry wzbiło,
I ledwie nie kłos chce wydać;
Całe się pole zazieleniło;
Mojej pszenicy nie widać!

Już słowik w sadzie zaczął swe pieśni,
Gaj mu się cały odzywa.
Kłócą powietrze ptaszkowie leśni;
A mój mi ptaszek nie śpiewa!

Już tyle kwiatów ziemia wydała
Po onegdajszej powodzi;
W różne się barwy łąka przybrała;
A mój mi kwiatek nie schodzi!

O wiosno! Pókiż będę cię prosił,
Gospodarz zewsząd stroskany?
Jużem dość ziemię łzami urosił:
Wróć mi urodzaj kochany!

Romantyczni poeci szukali w kobietach inspiracji częściej niż twórcy z wcześniejszych epok. Jednak zazwyczaj kobiety odtrącały brutalnie mężczyzn z chwiejnymi, poetyckimi duszami, zapatrzonych najczęściej w siebie. Romantycy pozostawili po sobie mnóstwo wierszy wpisywanych paniom do sztambucha (dawniej: pamiętnika), jak np. ten, autorstwa Adama Mickiewicza:

Nieznajomej, dalekiej - nieznany, daleki,
Kiedy nas jeszcze dalej wyrok chce rozegnać,
Posyłam, by cię razem poznać i pożegnać,
Dwa wyrazy; "Witam cię!", "Bądź zdrowa na wieki!"
Tak przechodzeń zbłąkany w alpejskim parowie,
Pieśnią chce nudnej drodze przyczynić wesela;
A kiedy nie ma komu śpiewać serce wdowie,
Śpiewa piosnkę kochance swego przyjaciela;

Lecz nim piosnkę przypędzą echo ku jej stronie,
Może już podróżnego wieczny śnieg pochłonie.

A teraz zobaczmy, w jaki sposób, trochę stylizując swój wiersz na nutę ludową, o kobiecie pisał Adam Asnyk:

Ty czekaj mnie, dzieweczko cudna,
Pod tą wysmukłą topolą!
Przysięgam ci - choć to rzecz trudna,
Że wrócę - gdy mi pozwolą.

Ty czekaj mnie i kochaj wciąż!
Będzie to wielką zasługą -
A jak się znajdzie dla ciebie mąż...
Nie każ mu wzdychać zbyt długo!

Lecz bierz z nim ślub i kochaj znowu,
Dopóki serca ci stanie,
I wierzyć chciej mojemu słowu,
Że to ci skróci czekanie.

Gdy minie już miłości szał -
Czekaj mnie pod tą topolą;
Chociażbym z grobu powstać miał,
Powrócę - gdy mi pozwolą.

W okresie Młodej Polski kobieta była postrzegana przez poetów jako demon zmysłowości, a wiersze bardzo często ocierały się o erotyzm. Tak jak u Kazimierza Przerwy-Tetmajera:

Ja, kiedy usta ku twym ustom chylę,
nie samych zmysłów szukam upojenia,
ja chcę, by myśl ma omdlała na chwilę,
chcę czuć najwyższą rozkosz – zapomnienia...

Namiętny uścisk zmysły moje studził -
czemu ty patrzysz z twarzą tak wylękłą?
Mnie tylko żal jest, żem się już obudził
i że mi serce przed chwilą nie pękło.

Błogosławiona śmierć, gdy się posiada,
czego się pragnie nad wszystko goręcej,
nim twarz przesytu pojawi się blada,
nim się zażąda i znowu, i więcej...

To tylko niewielki wybór poezji opiewającej kobiety i ich wdzięki. Za każdym razem, kiedy zagłębiamy się w jakąś lekturę, u wszystkich prawie autorów możemy odnaleźć inspiracje kobiecością. Niekoniecznie jest to kobieta-kochanka. Może być to na przykład, jak u Juliusza Słowackiego, matka. Czasami, chociaż rzadziej, jest to siostra lub przyjaciółka.

Pamiętajmy tego dnia o drogich naszym sercom paniach.

Wszystkiego dobrego!

TUTAJ znajduje się scenariusz lekcji na Dzień Kobiet. Takie przedstawienie to dobry pomysł na spędzenie tego dnia w szkole.