Godzina "W"

2006-08-01

Godzina "W"

1 sierpnia 1944 r. Wtorek. Wschód słońca o godz. 5.11. Zachód – o 20.44. Imieniny obchodzą Piotr i Julian. Średnia temperatura powietrza 18°C. Zachmurzenie duże, lokalne deszcze. Stan wody w Wiśle – 125 cm.

Tak wyglądał 62 lata temu niby zwykły dzień. Dzień jak każdy inny. Jednak w historii zapisał się jako data narodowego zrywu w obronie wolności. Niestety – przegranego.

Godz. 7.00 – łączniczki alarmowe otrzymują rozkaz komendanta okręgu warszawskiego AK płk. dypl. Antoniego Chruściela „Montera” o ustaleniu Godziny „W” na 1 sierpnia, godzina 17.00.

Mobilizacja natrafia na trudności w postaci braku broni, czasu na jej wydobycie i zebranie plutonów.

Godzina „W”, 17.00 – wybucha powstanie warszawskie nazywane początkowo sierpniowym. W niektórych dzielnicach walki rozpoczynają się jeszcze przed Godziną „W” – najwcześniej na Żoliborzu, ok. godz. 14.00, w północnym Śródmieściu i na Woli – przed godz. 16.00.

Do walki przystępuje ok. 30 tys. żołnierzy okręgu warszawskiego AK. Uzbrojenie powstańców przedstawia się wręcz tragicznie: tylko ok. 10 proc. walczących ma broń. Przeciw sobie mają stały garnizon niemiecki w sile ok. 20 tys. w pełni uzbrojonych ludzi, z czego połowę stanowi regularne wojsko. Niemcy mają ponadto pancerne jednostki frontowe skoncentrowane na obu brzegach Wisły, artylerię i lotnictwo.

Sztab okręgu warszawskiego AK z płk. „Monterem” zostaje ulokowany w zdobytym przez powstańców hotelu „Victoria” przy ul. Jasnej.

Garnizon niemiecki odpiera szturm powstańców. Z ważniejszych obiektów powstańcy zdobywają tylko magazyny żywności i mundurów przy Stawkach, koszary w budynku szkoły św. Kingi przy ul. Okopowej, Wojskowy Instytut Geograficzny w Al. Jerozolimskich, gmach Miejskich Zakładów Komunikacyjnych na rogu Świętokrzyskiej i Marszałkowskiej, najwyższy budynek w mieście – Prudential przy pl. Napoleona – oraz budynek Dyrekcji Kolei u zbiegu Targowej i Wileńskiej na Pradze.

Większą, wolną od nieprzyjaciela przestrzeń powstańcom udaje się uzyskać jedynie na Starym Mieście. Powstańcza Warszawa to kilka odrębnych ognisk walki rozdzielonych siłami nieprzyjaciela.

W rękach wroga pozostają tak ważne obiekty wojskowe, jak mosty na Wiśle, dworce, lotniska i liczne niemieckie budynki koszarowe.

Brak łączności jest powodem opuszczenia miasta przez kilka tysięcy powstańców z Żoliborza, Woli, Ochoty i Mokotowa. Nocą udają się do pobliskich lasów.

Do akcji powstańczej spontanicznie przyłącza się ludność cywilna. Udziela walczącym pomocy w budowaniu barykad i umocnień, kopaniu rowów przeciwczołgowych, aprowizacji itp.

Według dowódcy niemieckiego garnizonu Warszawy, Reinera Stahela, straty w ludziach 1 sierpnia wynoszą 2 tys. żołnierzy po stronie polskiej i 500 żołnierzy po stronie niemieckiej.

Źródło: Muzeum Powstania Warszawskiego
http://www.1944.pl