Strona główna » Newsy » Historia odkryta w jeziorach

Historia odkryta w jeziorach

2007-11-14

Historia odkryta w jeziorach

W Gnieźnie otwarto pierwszą w Polsce wystawę zabytków wydobytych z polskich i niemieckich jezior. Są wśród nich prawdziwe skarby

Na wystawie w Muzeum Początków Państwa Polskiego znalazło się ponad 200 eksponatów wyciągniętych z jezior w Wielkopolsce i Brandenburgii. Są to zabytki z okresu średniowiecza i wczesnej nowożytności z okolic Prenzlau w północnej Brandenburgii, z Ostrowa Lednickiego i Gniezna.

Wydobyto je ze zbiorników wodnych, zarówno istniejących do dziś, jak i tych już zasypanych. Przedmioty wybrano tak, żeby można było wyobrazić sobie codzienne życie ludzi, którzy kiedyś zamieszkiwali Wielkopolskę i Brandenburgię.

Eksponaty z Ostrowa Lednickiego pochodzą głównie z wczesnego średniowiecza. Odkryto tam pozostałości mostów łączących Ostrów Lednicki z lądem, dzięki czemu można było wytyczyć szlak łączący Ostrów Lednicki z Poznaniem - tzw. most zachodni, i z Gnieznem - most wschodni.

Wystawiono też różne elementy uzbrojenia - obecnie lednicka kolekcja militariów wczesnośredniowiecznych należy do największych w Europie, składa się z 300 przedmiotów z okresu od drugiej połowy X do XII w. Większość znalezisk tego typu archeologowie łączą z najazdem księcia czeskiego Brzetysława w 1038 r. Najliczniejsze są groty włóczni i żeleźca toporów - najczęściej używanej w tych czasach broni.

Zabytki z jeziora Oberuckersee pochodzą w całości z nieistniejącego już klasztoru żeńskiego cysterek w Seehausen z XIV-XV w. Na wystawie można zobaczyć m.in. dzwonki z cyny, klamry paska i szat, naparstki, nożyczki. - Wspólne tkanie, szycie i wyszywanie szat liturgicznych lub zasłon ołtarza było częścią zakonnego życia modlitewnego - podkreśla Anne-Katrin Ziesak, kuratorka wystawy ze strony niemieckiej. Obok przedmiotów codziennego użytku jest także obiekt zupełnie wyjątkowy - klocek-forma, który może świadczyć o tym, że w klasztorze w Seehausen stosowano wczesne techniki druku. Przód klocka przedstawia Madonnę z Dzieciątkiem, tył - krucyfiks. Madonna została wycięta w drewnie jako negatyw reliefu i była najprawdopodobniej formą do pieczywa lub masła, krucyfiks wyżłobiono później - służył do drukowania obrazków modlitewnych.

Na terenie zasypanego obecnie Jeziora Świętego odkryto ochronne konstrukcje brzegowe zbudowane z warstw gałęzi układanych wzdłuż i w poprzek. Archeologowie znaleźli też fragmenty łodzi rybackich oraz XV-wieczne, zachowane w całości wiosło. Na pomostach oporządzano ryby, prano bieliznę, a drewnianymi wiadrami nabierano wodę - przy brzegu jeziora odkryto też nieuszkodzone naczynia ceramiczne, które zapewne przypadkowo wpadły do wody. Późnośredniowieczna ceramika stołowa miała stalowoszarą, wybłyszczaną powierzchnię. W XVI w. zastąpiła ją ceramika pokrywana piękną, białą angobą (glinką, która po wypaleniu powodowała zmatowienie powierzchni) i masowo używanym szkliwem. Odkryty przez archeologów asortyment naczyń stołowych jest tak bogaty, że umożliwia rekonstrukcję całej zastawy stołowej: od dzbanów, półmisków, patelni na trzech nóżkach i miseczek, po kubki, kufle i talerze.

Jednym z najcenniejszych skarbów wydobytych z wody jest zbiór kafli gotyckich. Są one częścią znajdującej się w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie najbogatszej kolekcji kafli gotyckich w Polsce i jednej z ważniejszych w Europie Środkowej. Kafle z Gniezna były dziełem miejscowych garncarzy i służyły do stawiania pieców w siedzibach gnieźnieńskich mieszczan, księży oraz zamożnej okolicznej szlachty - budowane piece miały najczęściej postać różnokolorowej wieży (ze względu na zróżnicowaną kolorystykę szkliwionych kafli).

Wystawa "Archeologia podwodna. Skarby z jezior Wielkopolski i Brandenburgii" potrwa do 29 lutego 2008 r.

AUTOR: Iwona Torbicka

Źródło: Gazeta Wyborcza