Strona główna » Newsy » Kim naprawdę był Gall Anonim?

Kim naprawdę był Gall Anonim?

2006-03-13

Kim naprawdę był Gall Anonim?

Tożsamość Galla Anonima, autora „Kroniki polskiej”, została ustalona. Do tej pory sądzono, że był to Francuz (jak zresztą wskazuje nazwa Gall), jednak najnowsze doniesienia naukowców rzucają na ten pogląd zupełnie nowe światło.

Profesor Tomasz Jasiński z poznańskiego Uniwersytetu im. A. Mickiewicza uważa, że Gall Anonim był mnichem z klasztoru św. Mikołaja na Lido w Wenecji. Kronikarza zdradził kunszt literacki, niechęć do jedzenia solonych ryb oraz spisana przez niego historia sprowadzenia relikwii św. Mikołaja do weneckiego klasztoru.

W czasie lektury kroniki profesora Jasińskiego zaskoczył niezwykle szczegółowy opis południowej Słowiańszczyzny. Tak dobrze mógł ją znać jedynie Wenecjanin - po prostu właśnie tamtędy prowadził szlak handlowy z Wenecji na Północ. Wtedy zrodziła się myśl, że Gall Anonim mógł być właśnie Wenecjaninem. Jedno wiadomo na pewno - wbrew temu, czego wszyscy uczyliśmy się na lekcjach historii, na pewno nie był Gallem.

Podczas lektury kroniki prof. Jasiński zwrócił uwagę na zniecierpliwienie autora, który przyzwyczajony do jedzenia świeżych ryb z codziennych połowów (takimi żywili się mieszkańcy południa Europy), w Polsce musiał się żywić rybami "słonymi i cuchnącymi" (solone ryby były wówczas jednym z najczęstszych dań serwowanych na polskich stołach).

Poza tym w kronice znajduje się szereg dowodów na świetną znajomość żeglugi morskiej. Autor musiał doskonale się w tym temacie orientować, co stanowi kolejną przesłankę przemawiającą za jego weneckim pochodzeniem.

Autora "Kroniki polskiej" zdradził również niezwykły kunszt literacki. Kronikarz kształcił się w ośrodku benedyktyńskim we Włoszech oraz we Francji, na co wyraźnie wskazuje sposób, w jaki pisał. „To był fenomen literacki, dla którego pisanie po łacinie było zabawą słowami” - tłumaczy prof. Jasiński. Stosował m.in. specyficzny rozkład akcentów w prozie, którego używano wtedy jedynie na dworze papieskim. Właśnie analiza stylu i niezwykła giętkość językowa autora ostatecznie utwierdziły prof. Jasińskiego w przekonaniu, że Gall Anonim był Wenecjaninem.

W jaki sposób jednak mnich trafił na nasze ziemie? Na początku XII w. Wenecja została podtopiona przez fale morskie. Prawdopodobnie ucierpiał wtedy również klasztor na Lido. Mnisi rozeszli się więc po Europie, szukając środków na przywrócenie mu świetności. Może jeden z nich trafił wtedy do Polski. (Źródło: http://www.gazeta.pl)

„Kronika polska”

Kronika powstała najprawdopodobniej w latach 1112-1116 na dworze Bolesława Krzywoustego. Najstarsza zachowana kopia pochodzi jednak dopiero z XIV wieku. Kronika została napisana po łacinie.

Kronika obejmuje dzieje Polski od legendarnych początków (historia króla Popiela i Piasta) do roku 1113. Jedna trzecia dzieła to opis historii Polski od najdawniejszych czasów do narodzin księcia Bolesława Krzywoustego. Opis czynów tego władcy zajmuje pozostałe dwie trzecie kroniki. Celem dzieła było nie tylko przedstawienie historii państwa, ale również ukazanie zalet księcia Bolesława i rozpowszechnienie poglądu, że ten władca przywróci Polsce ważne miejsce w Europie. Autor kroniki korzystał z przekazów ustnych i z własnych obserwacji.

Kronika składa się z trzech części. Każda z nich dedykowana jest innej osobie i poprzedzona wierszowanym streszczeniem. Za najwybitniejszych władców Anonim uznał Bolesława Chrobrego, Bolesława Śmiałego i Bolesława Krzywoustego (trójca Bolesławów). Krzywousty przedstawiony jest jako wzór dobrego wodza, rycerza i chrześcijanina. Sposób ukazania władcy wzorowany jest na francuskim gatunku „chansons de geste”, do którego należy „Pieśń o Rolandzie”. Kronika zawiera też wierszowane fragmenty, np. pieśń wojów Krzywoustego zdobywających Pomorze:

Naszym przodkom wystarczały ryby słone i cuchnące,
My po świeże przychodzimy, w oceanie pluskające!
Ojcom naszym wystarczało, jeśli grodów dobywali,
A nas burza nie odstrasza ni szum groźny morskiej fali.
Nasi ojce na jelenie urządzali polowanie,
A my skarby i potwory łowim, skryte w oceanie!