Strona główna » Newsy » Nobel dla Sienkiewicza – setna rocznica!

Nobel dla Sienkiewicza – setna rocznica!

2005-12-09

Nobel dla Sienkiewicza – setna rocznica!

Sto lat temu, 10 grudnia 1905 r. Henryk Sienkiewicz odebrał literacką Nagrodę Nobla za wybitne osiągnięcia w dziedzienie epiki. Był to pierwszy polski pisarz uhonorowany tym najbardziej prestiżowym wyróżnieniem.

Sienkiewicz (1846-1916) pochodził z ubogiej rodziny ziemiańskiej. Po studiach prawniczych i filologiczno-historycznych w Warszawie związał się jako publicysta z wieloma pismami, m.in. z „Tygodnikiem Ilustrowanym” i „Przeglądem Tygodniowym”. Podróżował do Afryki i Stanów Zjednoczonych, gdzie wraz z grupą przyjaciół próbował prowadzić farmę, następnie po wybuchu I wojny światowej działał w Szwajcarii jako prezes Szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce.

Początkowo był nowelistą zajmującym się głównie problematyką społeczną i narodową, m.in. w „Szkicach węglem” (1880) i „Bartku Zwycięzcy” (1882). Z czasem zyskał sławę jednego z największych twórców prozy polskiej i światowej jako autor powieści historycznych pisanych „ku pokrzepieniu serc”. „Trylogia” (1884–1888), składająca się z „Ogniem i mieczem”, „Potopu” i „Pana Wołodyjowskiego”, została sfilmowana przez Jerzego Hoffmana w latach 1969–1999. „Krzyżaków” (1900) zekranizował w 1960 r. Aleksander Ford, a powieść o Rzymie z czasów Nerona „Quo vadis” (1896) była ekranizowana czterokrotnie, we Włoszech, w USA i w Polsce.

Sienkiewicz podejmował również problematykę społeczną i psychologiczną w powieściach współczesnych „Bez dogmatu” (1891), „Rodzina Połanieckich” (1895) i „Wiry” (1910), a także przygodową, m.in. w powieści dla młodzieży „W pustyni i w puszczy” (1911).

Przeczytaj artykuł o twórczości Henryka Sienkiewicza

Nagroda Nobla jest wyróżnieniem ustanowionym ostatnią wolą fundatora, szwedzkiego przemysłowca i wynalazcy dynamitu - Alfreda Nobla. Przyznawana jest za wybitne osiągnięcia naukowe, literackie lub zasługi dla społeczeństw i ludzkości.

Pierwsza uroczystość wręczenia Nagrody miała miejsce w Królewskiej Akademii Muzycznej w Sztokholmie w 1901 roku. Poczynając od roku 1902 Nagrody są formalnie przyznawane przez króla Szwecji.

Każdy z laureatów otrzymuje złoty medal wraz z dyplomem honorowym oraz znaczną sumę pieniędzy, obecnie 10 milionów koron szwedzkich.

Nagrody Nobla przyznawane są w następujących dziedzinach:

- fizyka
- chemia
- medycyna
- literatura
- Pokojowa Nagroda Nobla

Od 1968 roku Bank Szwecji przyznaje w dziedzinie ekonomii Nagrodę imienia Alfreda Nobla.

A oto wszyscy Polacy, którzy zostali uhonorowani Nagrodą:

1903 - Maria Skłodowska-Curie w dziedzinie fizyki łącznie z Henri Becquerelem i Piotrem Curie

1905 - Henryk Sienkiewicz w dziedzinie literatury

1911 - Maria Skłodowska-Curie w dziedzinie chemii

1924 - Władysław Reymont w dziedzinie literatury

1980 - Czesław Miłosz w dziedzinie literatury

1983 - Lech Wałęsa - Pokojowa Nagroda Nobla

1996 - Wisława Szymborska w dziedzinie literatury