Noc listopadowa

2006-11-29

Noc listopadowa

W nocy z 29 na 30 listopada 1830 r. młodzi słuchacze Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie pod wodzą porucznika Piotra Wysockiego wraz z cywilnymi spiskowcami rozpoczęli powstanie, które przeszło do historii jako powstanie listopadowe.

Tuż przed godziną 19.00 powstańcy zaatakowali Belweder, siedzibę wielkiego księcia Konstantego. Po nieudanej próbie zamachu na księcia zostali zmuszeni do opuszczenia pałacu i wraz z podchorążymi Piotra Wysockiego zdołali przebić się z Łazienek do centrum miasta.

O rezultacie walk przesądziło wystąpienie rzemieślników i robotników ze Starego Miasta i sąsiednich dzielnic. Dzięki ich pomocy około godziny 21.00 spiskowcy zdobyli Arsenał przy ul. Długiej i zaopatrzyli się w broń. Do rana w rękach rebeliantów znalazło się już prawie całe miasto, a rosyjskie i polskie oddziały księcia Konstantego wycofały się do Wierzbna.

W styczniu 1831 r. sejm ogłosił detronizację cara Mikołaja I i dynastii Romanowów, wskutek czego do Królestwa Polskiego wkroczyła armia rosyjska. Powstańcy odnieśli początkowo kilka sukcesów, m.in. w bitwach pod Stoczkiem i Grochowem w lutym 1831 r., następnie przystąpili do ofensywy i wygrali bitwy pod Dębem Wielkim i Iganiami.

Po klęsce w bitwie pod Ostrołęką nastąpił jednak odwrót wojsk polskich w kierunku Warszawy i wzrost tendencji ugodowych. Po złożeniu dyktatury przez Jana Skrzyneckiego władzę objął generał Jan Krukowiecki. Mimo pełnej poświęcenia obrony Warszawy stolica została wkrótce poddana Iwanowi Paskiewiczowi, a wojsko polskie i rząd wycofały się do Zakroczymia.

Jako ostatnia skapitulowała 21 października 1831 r. twierdza w Zamościu. Klęska powstania listopadowego, jednego z najbardziej dramatycznych epizodów historii Polski, spowodowała m.in. zmniejszenie autonomii Królestwa Polskiego i wielką falę emigracji wśród polskiej inteligencji.

Przeczytaj obszerny artykuł o powstaniu. Kliknij TUTAJ!