Strona główna » Newsy » Polacy odkopują starożytne Ptolemais

Polacy odkopują starożytne Ptolemais

2007-10-24

Polacy odkopują starożytne Ptolemais

Niezwykłego odkrycia dokonali polscy naukowcy. W starożytnym mieście Ptolemais odkopali cysterny kanalizacji miejskiej.

Odkopali również jeden z kanałów odprowadzających zużytą wodę z latryny położonej w zachodniej części jednej z willi - poza jej obręb. Jest to tak zwana willa z widokiem, niegdyś własność człowieka o greckim imieniu Leukaktios. Była to luksusowa rezydencja ze ścianami zdobionymi malowidłami, z mozaikami z kolorowych kamyków na podłogach.

Na południe od reprezentacyjnej części willi znajdował się kompleks gospodarczy, który odsłonili naukowcy z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. Kompleks był używany jeszcze w V wieku, gdy luksusowa część willi została już zniszczona i porzucona, prawdopodobnie po jednym z licznych w tym rejonie trzęsień ziemi.

Jak poinformowała "Rz" dr Monika Rekowska-Ruszkowska, w obrębie kompleksu gospodarczego archeolodzy odkopali piece do wypalania naczyń glinianych i ceramicznych lampek oliwnych. Znaleźli wielkie zbiorniki, okrągłe w przekroju, do przechowywania płynów, zapewne oliwy i wina. Odsłonili kilka pomieszczeń służących jako warsztaty. W jednym z nich urządzona była latryna z otworami w podłodze.

Niespodzianką jest odkrycie systemu zaopatrzenia willi w wodę oraz odprowadzania ścieków. Kłopoty z wodą występowały w skali całego miasta. Być może właśnie brak wody, spowodowany zniszczeniem głównego miejskiego akweduktu przez trzęsienie ziemi w V wieku, spowodował opustoszenie miasta.

Ale zanim uliczki Ptolemais opustoszały, mieszkańcy dbali o dostęp do wody, tworząc sieć cystern na terenie całego miasta. Sześć z nich, wbudowanych w skalne podłoże, na którym wznosi się miasto, właśnie w Willi z widokiem odkopali Polacy.

Nie wszystkie cysterny używane były tyle samo czasu. Niektóre służyły mieszkańcom podczas całego okresu użytkowania willi, natomiast innych przestano używać wcześniej - świadczą o tym rozmaite odpady, jakie się do nich dostały - głównie odłamki glinianych naczyń, pojedyncze monety, itp. W jednej z cystern przetrwały fragmenty marmurowych rzeźb. Kanały wewnątrz domu odprowadzały zużytą wodę na zewnątrz do głównego ścieku na ulicy.

Ptolemais w Libii koło Bengazi (obecnie Tolmata) to jedno z największych miast starożytności, niegdyś stolica prowincji Cyrenajka. Miasto zajmowało obszar około 300 hektarów - dla porównania Pompeje zajmowały zaledwie 70 hektarów. Ptolemais powstało w VII wieku p.n.e. Nosiło wówczas nazwę Barka. Przemianowano je na Ptolemais w III wieku p.n.e., na cześć jednego z wodzów Aleksandra Wielkiego, Ptolemeusza. Nazwę Ptolemais nosiło w starożytności wiele miast, ale żadne nie osiągnęło takiego znaczenia jak dawna Barka. Początkowo była to kolonia grecka, potem rzymska.

Miasto legło w gruzach dwa razy po dwóch trzęsieniach ziemi w latach 262 oraz 365 n.e. Po tej drugiej klęsce podupadło, ale funkcjonowało jeszcze do VII wieku.

Przed Polakami wykopaliska prowadzili tam przed I wojną jedynie Włosi oraz Brytyjczycy po II wojnie. Ptolemais jest jednym z najlepiej zachowanych starożytnych miast, ponieważ od VIII wieku już nikt niczego tam nie budował, życie w tym miejscu zamarło, ruiny pozostawione samym sobie opowiadają teraz archeologom dzieje tego miejsca.

Miniony sezon wykopaliskowy był w Ptolemais szczególny: zmarł inicjator obecności polskich archeologów w Libii, prof. Tomasz Mikocki.

Nowym kierownikiem misji Ptolemais został inny profesor Uniwersytetu Warszawskiego Kazimierz Lewartowski. Poza tym początek ostatniej kampanii wykopaliskowej zbiegł się z podpisaniem deklaracji nowo powstałej organizacji GMCDA - Green Mountain Conservation and Develomment Authority; jej celem jest przywrócenie walorów krajobrazowych i ochrona dziedzictwa archeologicznego tego regionu.

Autor: Krzysztof Kowalski

Źródło : Rzeczpospolita